در این مقاله درباره علائم خرابی سنسور اکسیژن صحبت می کنیم .
اگر بدانید سنسور اکسیژن چیست ؟ حتما از اهمیت ویژه آن در خودرو اطلاع دارید و می دانید دانستن
علائم خرابی سنسور اکسیژن بسیار حیاتی است . اگر چیزی باعث اختلال در عملکرد آن شود، می‌تواند
در کل فرایند احتراق داخلی مشکل ایجاد کند.
در نتیجه، رانندگی نیز با ماشین دشوار یا حتی غیرممکن می‌شود. خرابی سنسور اکسیژن اتوموبیل به دلایل مختلفی ممکن است به وجود بیاید و علائم مختلفی نیز ایجاد می‌کند.
سنسور اکسیژن چیست؟
سنسور اکسیژن یا سوند لامبدا یک قطعه الکترونیکی است که نسبت اکسیژن موجود در یک گاز یا مایع را اندازه گیری می کند. این نسبت به نام نسبت لامبدا خوانده می شود. در موتور احتراق داخلی این سنسور نسبت اکسیزن موجود در گازهای خروجی از اگزوز را اندازه گیری می کند . مقادیر حاصل برای مدیریت موتور در سیستم های سوخت رسانی انژکتوری و کنترل آلاینده های حاصل از احتراق می رود. در واقع این سنسور میزان غنی یا رقیق بودن نسبت سوخت به هوای ارسال شده به موتور را اندازه گیری می کند.با استفاده از داده سنسور یک سیستم کنترلی فیدبک حلقه بسته مقدار سوخت ارسال شده به موتور را تصحیح می کند. این سنسور توسط شرکت بوش ابداع گردید و در دهه 1960 توسعه یافت .سنسور اکسیژن شامل بدنه سرامیکی با سره پلاتینیوم است. سره سنسور توسط غلاف فلزی محافظت شده است. محدوده خارجی این سرامیک پوشش داده شده در معرض اکسیژن موجود در اگزوز قرار دارد. قسمت داخلی آن به اکسیژن موجود در اتمسفر مرتبط است. اختلاف بین این دو نقطه باعث تولید ولتاژ در سنسور می‌شود.
خودروهای دارای دو سنسور اکسیژن، یک سنسور در بخش ورودی مخزن کاتالیست داشته و سنسور
دیگر در قسمت خروجی آن نصب می‌شود. طبیعتاً در این خودروها میزان آلایندگی به شکلی بهینه‌تر کنترل
می‌گردد.
اطلاعات مربوط به این اندازه‌گیری به ECU یا همان کامپیوتر خوردرو ارائه می‌شود تا به طور منظم قابل
کنترل باشد. خرابی سنسور اکسیژن فرآیند احتراق را با مشکل روبه‌رو خواهد کرد و علاوه بر بالا بردن
مصرف سوخت، مشکلات دیگری نیز در پی خواهد داشت. افزایش میزان آلایندگی و آسیب به محیط زیست،
اختلال در سوخت‌رسانی، آسیب به موتور و عدم شتاب‌گیری درست خودرو، همگی از جمله این مشکلات هستند.
علائم خرابی سنسور اکسیژن
خراب شدن سنسور اکسیژن خبر بسیار بدی است که می‌تواند شما را در زحمت بیندازد. برای تشخیص
خرابی سنسور اکسیژن خودرو، راه‌های مختلفی وجود دارد. اگر سنسور اکسیژن دچار مشکل باشد،
علائمی از خود بروز می‌دهد که در ادامه به بررسی رایج‌ترین آن‌ها می‌پردازیم. پس در صورت وجود این
مشکلات، حتما احتمال خرابی سنسور اکسیژن را در نظر داشته باشید.
روشن شدن چراغ پشت آمپر
یکی از ساده‌ترین روش‌ها برای آگاهی از خرابی سنسور اکسیژن، روشن شدن چراغ چک آن خواهد بود.
از این روی است که همیشه توصیه می‌شود تا نسبت به چراغ‌های پشت آمپر توجه کافی داشته باشید.
عملکرد ضعیف موتور
هر زمان که در فرایند احتراق عادی موتور تداخلی ایجاد شود، عملکرد موتور هم ضعیف خواهد شد.
یکی از علائم خرابی سنسور اکسیژن همین عملکرد ضعیف است. در حین رانندگی متوجه این امر
خواهید شد. با پا گذاشتن روی پدال گاز متوجه می‌شوید که شتاب محدود است یا اصلا وجود ندارد.
افزایش مصرف سوخت از دلایل خرابی سنسور اکسیژن
اگر میزان استفاده از خودرو توسط شما تغییر به خصوصی نکرده باشد ولی توامان مصرف سوخت به دلیل
نامعین و به شکل توجیه‌ناپذیر افزایش یافته باشد، باید به خرابی سنسور اکسیژن شک کنید. البته این
روش نیز امکان تشخیص صد در صدی را برای شما فراهم نمی‌کند ولی نشانه ای است که خودروی شما
نیاز به بررسی سنسور اکسیژن دارد.
انتشار بوی بد و سوخته از اگزوز
یکی از نشانه‌های مشکل سنسور اکسیژن خودرو، بوی بدی است که در زمان خراب شدن سنسور احساس می‌شود. در این حالت خودروی شما به سوخت بیشتری نیاز دارد و مصرف سوخت بالا می‌رود. این سوخت اضافی می‌تواند موجب شود بوی سولفوریک یا تخم مرغ فاسد در ماشین پخش شود. البته این امر می‌تواند نشانه چیز دیگری هم باشد. با این حال، باید سریعا آن را پیگیری کنید.
افزایش میزان آلایندگی نشانه مهم خرابی سنسور اکسیژن
بالا رفتن میزان آلایندگی چیزی ست که شاید بتوانید از وضعیت خروج دود از اگزوز خودروی خود متوجه شوید. اما از آن دقیق‌تر تست‌های آلایندگی خودرو هستند، که در صورت عدم قبولی اتومبیل شما در آن‌ها؛ احتمال خرابی سنسور اکسیژن داده می‌شود.
عدم کشش خودرو در سربالایی
اگر خودروی شما بیشتر از حالت معمول، در بالا رفتن از سربالایی‌ها دچار مشکل کمبود قدرت شد، احتمال خرابی سنسور اکسیژن وجود دارد. به اصطلاح عامیانه، این مشکل را به ریپ زدن خودرو می‌شناسند که نشانه احتراق نادرست و عملکرد ناصحیح موتور خودرو است. از این رو سنسور اکسیژن نیاز به چک‌آپ دارد.
بالا بودن دور موتور در زمان توقف خودرو
منظور از بالا بودن دور موتور در زمان توقف خودرو این است که ماشین شما در زمان پارک یا توقف ثابت نمی‌ماند. دور موتور عادی (RPM) برای یک خودروی پارک شده و متوقف کمتر از ۱۰۰۰ است. اگر این رقم به عنوان مثال به ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ برسد، به معنای آن است که خودرو دارای مشکل بالا بودن دور موتور در زمان توقف است.
زمان تعویض سنسور اکسیژن
برای حفظ حداکثر توان موتور بهتر است که قبل خرابی سنسور اکسیژن ، این قطعه تعویض شود. برخی کارشناسان توصیه می کنند ، برای جلوگیری از کاهش توان حداکثر موتور باید پس از طی مسافت های مشخص نسبت به تعویض سنسور اقدام نمود. مقدار مسافت توصیه شده برای سنسور های اکسیژن یک یا دو سیمه ی فاقد گرم کن که از سال 1976 تا دهه نود مورد استفده بودند ، 30000 تا 50000 مایل است. سنسورهای اکسیژن سه یا چهار سیمه ی دارای گرم کن که از اواسط دهه هشتاد تا اواسط دهه نود به کار می رفتند ، پس از طی 60000 مایل تعویض می شدند. سرانجام از سال 1996 تا کنون در خودروهای دارایOBD II توصیه شده که پس از طی 100000 مایل سنسور اکسیژن تعویض گردد.
داغ شدن سنسور اکسیژن
بد نیست بدانید که یک سنسور اکسیژن زمانی سیگنال ولتاژ تولید می کند که با دمایی در حدود 617 تا 662 درجه فارنهایت ، گرم شود. اگر سنسور با دمای اگزوز گرم شود ، چند دقیقه طول می کشد تا به دمای کارکرد خود برسد. بنابراین اکثر سنسورهای اکسیژن در خودروهای جدید توسط مدار گرم کن الکتریکی که درون سنسور قرار گرفته ، سریعاٌ به درجه حرارت مورد نظر می رسند. این گونه سنسور ها معمولاٌ سه یا چهار سیمه هستند. لازم به ذکر است که سنسور های اکسیژن فاقد گرم کن یک یا دو سیمه می باشند.
اگر مدار گرم کن خراب شود ، در عملکرد سنسور اکسیژن خللی ایجاد نمی شود ، بلکه سنسور همچون گذشته توسط حرارت اگزوز گرم می شود ؛ اما شکل گیری سیستم حلقه بسته با تاخیر همراه است که این امر ممکن است موجب عدم تایید خودرو در تست آلاینده ها شود.
دلایل خرابی سنسور اکسیژن
خراب شدن سنسور اکسیژن ماشین می‌تواند علت‌های مختلفی داشته باشد. در این قسمت سه دلیل رایجی که باعث ایجاد مشکل در این قطعه می‌شوند را بیان کرده‌ایم.
سوخت با کیفیت پایین علت خرابی سنسور اکسیژن
از آن جایی که سنسور اکسیژن نسبت مستقیم با سوخت دارد، طبیعی ست که پایین بودن کیفیت سوخت ورودی به خودرو، بر طول عمر آن تاثیر مستقیم داشته باشد. سوخت‌های دارای اکتان پایین، از طول عمر سنسور اکسیژن می‌کاهند. (استفاده از بنزین سوپر می‌تواند بسیار کمک کننده باشد. )
معیوب بودن شمع‌ها
معیوب بودن شمع‌ها نیز علت دیگری ست که به خرابی سنسور اکسیژن منجر می‌گردد. شمع‌های مشکل‌دار، احتراق ناقص به همراه داشته و احتراق ناقص و دودهای ناشی از آن، علمکرد سنسور اکسیژن را مختل می‌سازد.
هر گونه ضربه باعث خرابی سنسور اکسیژن
یکی دیگر از دلایلی که باعث خراب شدن سنسور اکسیژن می شود ضربه های ناشی از تصادفات است که باعث می شود سنسور ها دچار مشکل شده و خراب شوند. زیرا این سنسور، ماهیت الکتریکی داشته و در مقابل ضربات به هیچ وجه ایمن شده نیست.
روش تست سنسور اکسیژن
سنسور اکسیژن را می توان با روش های مختلف عیب یابی نمود که این خود مستلزم داشتن تجهیزات مخصوص است. برای پیدا کردن کدهای خطا در خودروهای جدید یک دستگاه اسکن یا کد خوان مورد نیاز است ؛ ولی در خودروهای قدیمی تر ( قبل از سال 1995 ) از یک نمایشگر کد دستی استفاده می شد. اگر فکر می کنید سنسور اکسیژن دچار مشکل شده است ، می توان با استفاده از دستگاه اسکن ، ولت متر یا اسیلوسکوپ دیجیتال ولتاژ خروجی و واکنش سنسور را مشخص نمود. اگر بررسی ها خرابی یا کند شدن سنسور اکسیژن را تایید نمایید ، تعویض سنسور ، تنها راه ممکن است. هیچ راهی برای تمیز یا تعمیر کردنسنسور اکسیژن وجود ندارد.
تشخیص خرابی سنسور اکسیژن به کمک دیاگ:
در صورت خرابی سنسور اکسیژن ، خطای این سنسور در حافظه کنترل الکترونیکی ( ایسیو ) ثبت شده و سبب روشن شدن لامپ عیب یاب در صفحه داشبورد می گردد که ابتدا خطا را پاک کرده و سپس به تجزیه و تحلیل پارامترهای مربوط به سنسور اکسیژن پرداخت .
در صورت خرابی سنسور اکسیژن ، ولتاژ ارسالی سنسور اکسیژن به واحد کنترل الکترونیکی در قسمت
پارامترهای دستگاه عیب یاب روی 449 یا 459 میلی ولت ثابت مانده و یا روی یک عدد دیگری ثابت مانده
و تغییر نمی کند . و در حالت سالم بودن سنسور اکسیژن و دست عمل کردن آن ولتاژ ارسال سنسور اکسیژن
به واحد کنترل الکترونیکی بین 50 میلی ولت الی 900 میلی ولت دائم در حال تغییر است .
تشخیص خرابی سنسور اکسیژن به کمک مولتی متر:
ابتدا کلید یا سلکتور دستگاه مولتی متر را روی ولت متر DC قرار داده و سیم های مشکی و قرمز را در محل
مربوطه قرار داده و دو سر سیم مشکی و قرمز را به پایه های 3 و 4 سنسور اکسیژن متصل کرده و ولتاژ
خروجی سنسور با توجه به دود خروجی موتور را اندازه گرفته و یادداشت کنید . چنانچه ولتاژ خروجی سنسور اکسیژن در حالت غلیظ یا رقیق بودن دود ثابت بماند و تغییری نکند ، سنسور معیوب بوده و باید تعویض گردد .
آیا سنسور اکسیژن خودرو قابل تعمیر است؟
در جواب این پرسش باید بگوییم بله . اما شرایط و مراحلی دارد که در ادامه به آن اشاره می کنید .
اگر خودرو شما علائم زیر را داشته باشد باید اقدام به تعویض سنسور کنید و نمی توانید به تعمیر آن بسنده کنید.
-روشن بودن چراغ چک
-بالا رفتن مصرف بنزین خودرو
-قبول نشدن خودرو در تست آلایندگی
بسیاری از سنسورها از طریق نشتی روغن و ضدیخ آسیب دیده‌اند و دلیل این نشتی‌ها باید شناسایی شده و تعمیر شود. در غیر این حتی اگر سنسورها را تعویض کنیم این نشتی‌ها باز هم به سنسورهای جدید آسیب وارد می‌کند.
پروسه تعمیر سنسور اکسیژن آسیب دیده
-اسکن کردن ECU خودرو توسط دیاگ
-بررسی نشتی‌ها و سوراخ‌های موجود در سیستم اگزوز
-جایگرین کردن سنسورهای آسیب دیده با سنسورهای جدید
-چک کردن اتصالات الکتریکی
-چک کردن عملکرد مناسب سنسورهای اکسیژن
-پاک کردن کدهای مربوط به سنسورهای قبلی از ECU
-آزمایش عملکرد مناسب خودرو در حال رانندگ
-درباره‌ی مشکلات خودروی خود حساس باشید.
-اگر چراغ چک موتور روشن است تا قبل از مراجعه به تعمیرگاه مسافت زیادی را رانندگی نکنید.
-اگر چراغ چک در حالت چشمک زن است برای جلوگیری از هزینه‌های بالا ماشین را تا تعمیرگاه با یدک‌کش حمل کنید.
-از مکانیک بخواهید تا شلنگ‌ها را چک کند و از عدم نشتی آن‌ها اطمینان حاصل کند. اگر شلنگ‌ها و یا سیستم اگزوز نشتی داشته باشد در کدهای عملکرد اشتباه سنسورهای اکسیژن مشخص خواهد شد ولی با این حال تعویض سنسور اکسیژن به تنهایی آن مشکل را حل نمی‌کند.
نحوه شست و شوی سنسور اکسیژن
اتومبیل های مدرن با کمک سنسور ها و روشن شدن چراغ چک به راننده هشدار می دهند که مشکلی در یک قسمت اتومبیل به دلیل معینی رخ داده است، به عبارتی اگر مشکلی در ماشین باشد، می دانید که چه چیزی، کجا و چرا دچار مشکل شده است. کاملا طبیعی است که استفاده طولانی مدت از حسگرها منجر به کثیفی آن ها می شود. سنسور اکسیژن از آن دسته از قطعاتی است که نیاز به تمیز کردن دوره ای دارد تا بهترین عملکرد خود را داشته باشد بنابراین صبر نکنید تا سنسور به دلیل کثیفی زیاد از کار بیفتد بلکه با تمیز کردن دوره ای، از خراب شدن آن جلوگیری کنید.
سنسور اکسیژن را چطوری تمیز کنیم؟
1. تمیزکاری سنسور با حلال مناسب بدون برداشتن آن
2. تمیز کردن سنسور با آب داغ با برداشتن آن
3. تمیزکاری سنسور با بنزین با برداشتن آن
4. تمیز کردن سنسور با اسپری بدون برداشتن آن
تمیز کردن سنسور اکسیژن با یک حلال مناسب
متداول ترین شوینده ها برای تمیز کردن سنسور حاوی حلال هایی هستند که بقایای رسوب شده روی
آن را بدون آسیب رساندن به چیزی از بین می برند. این نکته را در نظر داشته باشید که هرگز نباید از حلال
های غیر مناسب برای خودرو استفاده شود زیرا ساختار شیمیایی هر محصول با یکدیگر تفاوت دارد، فقط و
فقط از شوینده و حلال مخصوص خودرو برای تمیز کردن و پاک کردن رسوبات سنسور استفاده کنید.
مراحل تمیز کردن سنسور اکسیژن با حلال
ابتدا حلال مناسب خودرو را تهیه کرده و چک کنید که آیا با نوع موتور شما سازگاری دارد یا خیر، زیرا برخی
از حلال ها مناسب خودروهای احتراق داخلی بنزینی و برخی مناسب موتورهای دیزلی هستند.
دستورالعمل درج شده روی محصول را مطالعه کنید. دستورالعمل به شما می گوید که چه مقدار سوخت
درون باک بریزید، ممکن است نیاز به خالی کردن کل سوخت یا پر کردن باک باشد.
با روشن کردن خودرو، به حلال کمک کنید تا در سیستم به گردش در آید، این حلال ها به مرور زمان
قطعاتی مانند سنسور اکسیژن، مبدل کاتالیستی، سوزن انژکتور و … را از آلودگی و رسوبات پاک می کند.
تمیز کردن سنسور اکسیژن با برداشتن آن از جایگاه خود
یکی دیگر از روش های تمیز کردن سنسور اکسیژن این است که حسگر را از جای خود برداشته و اقدام
به تمیز کردن آن نمائید. در این روش باید بسیار مراقب بود که به اتصالات یا کانکتورهای آن آسیب وارد نشود
در غیر این صورت سنسور خراب خواهد شد.
-ابتدا درب کاپوت را باز کرده سپس سنسور اکسیژن که در بالای منیفولد خروجی اگزوز قرار دارد را پیدا کنید.
-با استفاده از آچار مخصوص سوکت متصل به سنسور را شل کرده و آن را جدا کنید، در انجام این مرحله دقت
کنید زیرا آسیب وارد کردن به سنسور یا اتصالات آن موجب خرابی می شود، آچار مخصوص را در خلاف جهت
عقربه های ساعت بچرخانید تا سنسور شل شود.
-سنسور را از جایگاه خود خارج کنید.
-نوک سنسور را کمی گرم کرده و به سرعت در آب فرو ببرید، با این کار نوک سنسور خنک شده و باعث ریزش رسوبات می شود، سپس نوک سنسور را با یک اسپری هوای فشرده تمیز کنید، این روند را تا زمانی که رسوبات از آن خارج شوند ادامه دهید.
-سنسور را به مدت 6-7 ساعت در یک ظرف آب که حاوی تمیز کننده مخصوص می باشد قرار دهید، اجازه دهید رسوبات کربن از روی سنسور کنده شوند.
-سنسور را با یک پارچه تمیز خشک کنید.
-اکنون سنسور آماده نصب مجدد است.
پیشگیری از خرابی سنسور اکسیژن
رعایت چند نکته ساده موجب می‌شود تا سنسور اکسیژن شما برای چندین سال به‌خوبی کار کند. این نکات عبارتند از:
-تعمیرگاهی را پیدا کنید که در تعمیر مدل خودروی شما متخصص باشد؛
-به برنامه تعمیر و نگهداری خودروی خود که توسط سازنده تنظیم شده است، پایبند باشید؛
-فوراً در مورد علائم مشکل‌ساز پرس‌و‌جو کنید و این کار را به تعویق نیندازید؛
-مطمئن شوید که تعمیرکار از قطعات با کیفیت بالا برای جایگزینی استفاده می‌کند.
سلام
با نشکر،بسیار سودمند بود.